به گزارش همشهری آنلاین، ادراک غلط یا تفسیر غلط محرک‌های حسی واقعی خارجی، خطای ادراکی به‌حساب می‌آیند. این اختلال فقط در افراد مبتلا به بیماری روانی اسکیزوفرنی رخ نمی‌دهد، بلکه در افراد عادی که نقصی در اعضای حسی دارند نیز دیده می‌شود. توهم و خطاهای ادراکی عمده‌ترین اختلالات ادراکی هستند.
انواع توهم
توهم در کل به معنی ادراک حسی غلط است که در ارتباط با محرک‌های خارجی واقعی نیست. تجربه توهمی ممکن است تعبیر هذیانی بشود یا نشود.
توهم شنوایی؛ یعنی ادراک اشتباه صدا که معمولا صدای انسان است اما ممکن است سروصداهای دیگر از قبیل موسیقی نیز باشد. این مدل توهم شایع‌ترین توهم در اختلالات روان‌پریشی است.
توهم بینایی؛ ادارک غلط، شامل تصاویر شکل‌دار مثل اشخاص و تصاویر بی‌شکل مثل جرقه‌های نورانی می‌شود. این نوع در اختلالات ناشی از موارد طبی شایع‌تر است.
توهم بویایی؛ یعنی ادراک غلط بو که در اختلالات عضوی شایع‌تر است.
توهم چشایی؛ ادراک غلط مزه از قبیل مزه ناخوشایند است که به‌دنبال بیماری صرع ایجاد می‌شود. این نوع در اختلالات عضوی شایع است.
توهم لمسی؛ ادراک غلط لمس یا حس سطحی آن چنان که در عضو قطع شده است، می‌باشد؛ مثل احساس خزیدن روی یا زیر پوست به شکل توهم لمس حشره.
توهم جسمی؛ ادراک غلط وقوع اتفاقی داخل بدن یا روی بدن است که اغلب ریشه احشایی دارد.
توهم لی‌لی‌پوتی؛ در آن اغلب اشیا به‌صورت کوچک‌شده دیده می‌شود.
پدیده دنباله‌دار نابهنجار ادراکی همراه با داروهای توهم‌زاست که در آن، اشیای متحرک به‌عنوان یکسری تصاویر مجزا و منفصل به‌نظر می‌رسند.
توهم بازتابی؛ عبارت است از برداشت حسی غلط، ناشی از تحریک حسی یک منطقه حسی متفاوت و دور؛ مثلا ممکن است شخص صدای سرفه فرد دیگر را صدای سرفه خود احساس کند.
توهم کندی حرکات؛ در این توهم، بیمار در حرکات خود کندی همه‌جانبه‌ای احساس می‌کند و وقتی سعی می‌کند به حرکات خود سرعت دهد، کندی بیشتری احساس می‌کند.
توهم منفی؛ در این حالت، شخصی که سیستم عصبی او از نظر فیزیولوژی سالم است اما از درک یک محرک واقعی ناتوان است. به‌عبارت دیگر با وجود محرک، آن را درک نمی‌کند. چنین پدیده‌ای را در حالت هیپنوتیزم نیز می‌توان ایجاد کرد.
خطای ادراکی
به ادراک غلط یا تفسیر غلط محرک‌های حسی واقعی خارجی، خطای ادراکی گفته می‌شود. این خطا لزوما به‌دلیل سایکوپاتولوژی نیست و در افراد نرمال که نقصی در اعضای حسی دارند و نیز طبق قوانین فیزیکی دیده می‌شود. خطای ادراکی مربوط به اختلالات روانی، از خطای ادراکی اعضای حسی متمایز است و به ۳گروه عاطفی، کلامی و تصویری تقسیم می‌شود.
خطای ادراکی عاطفی؛ این خطا تحت‌تأثیر عواطف و هیجانات قوی مثل ترس ظاهر می‌شود. در چنین حالتی به‌عنوان مثال، ممکن است پرده توری پنجره به‌صورت اسکلت به‌نظر برسد.
خطای ادراکی کلامی: این خطا به‌صورت درک اشتباهی معنا و مفهوم سخنان افراد اطراف بیمار یا گفته‌های رادیو و تلویزیون ظاهر می‌شود.
خطای ادراکی تصویری: نوعی اختلالات درک است که در آنها تصویر واقعی به شکل دگرگون‌شده و خیالی ظاهر می‌شود.
پدیده‌های مرتبط با اختلالات ادراکی
اختلال در تصویر بدن
اختلال در تصویر بدن در بیماری‌های عصبی و نیز بیماری‌های جسمانی مختلف دیده می‌شود. زمانی که بیمار احساس می‌کند به‌علت درد یک یا چند عضو از بدن سنگین‌تر یا بزرگ‌تر از معمول شده است، به آن حالت بزرگ‌اندامی (Hyperschematia) می‌گویند و حالت عکس آن کوچکی اندام (Hyposchematia) نامیده می‌شود. برخی از مواقع دگرگونی و مسخ در اعضا احساس می‌شود که به آن مسخ عضو (Dyschematia) می‌گویند.
پدیده عضو تخیلی
نوعی اختلال در تصویر بدن که در آن، عضو قطع‌شده پس از جداشدن از بدن، پیوسته به اندام درک می‌شود و گاهی بیمار احساس سوزش، خارش، درد و... در اندام قطع‌شده می‌کند.
آشفتگی‌های مرتبط با اختلال شناختی
ادراک‌پریشی؛ ناتوانی در شناخت و تفسیر معنی تأثیرات حسی.
ادراک‌پریشی بدنی؛ ناتوانی شخص برای تشخیص قسمتی از بدن خود.
ادراک‌پریشی بصری؛ ناتوانی در شناخت اشیا یا افراد.
ادراک‌پریشی چهره‌ای؛ ناتوانی در شناخت چهره‌ها.
ادراک‌پریشی همزمان؛ ناتوانی درک بیش از یک جز در میدان دید در هر زمان یا ناتوانی ادغام اجزا در یک کل.
ادراک‌پریشی لمسی؛ ناتوانی در شناخت اشیا با لمس.
نظر شما